Беларуская мова

Вывучаем беларускую мову цікава

Начальная школа. Учимся вместе

Гульні з беларускімі словамі

Я і мая школа

Адрозненні ў рускай і беларускай мовах

Літара І. Гукі ў рускай і беларускай мове аднолькавыя, а літары - розныя.

Апостраф. Знак, які пішацца пасля зычных перад галосными е, ё, ю, я, і.

Г. Гук, які ў рускай мове вымаўляецца звонка, а ў беларускай - глуха.

Ч. Гук, які ў рускай мове толькі мяккі, а ў беларускай - толькі цвёрды.

Ў. Пішацца толькі пасля галосных. Зычны, мяккі, звонкі.

Ц. Гук, які ў рускай мове вымаўляецца толькі цвёрда, а ў беларускай можа быць і цвёрдым, і мяккім.

Р. Гук, які ў рускай  мове можа быць і цвёрдым, і мяккім, ў беларускай мове толькі цвёрды.

ДЗ. Спалучэнне літар. Гук адзін, літары - дзве

ДЖ. Спалучэнне літар. Гук адзін, літары - дзве. Толькі цвёрды.

Лексічны матэрыял, 1 клас

1   Наша мова: беларуская мова, словы, гутарыць, размаўляюць, ведаць, перакладаюць, разумеюць.

2   

         Настаўніца і вучні: вучань, вучаніца, верасень, Дзень Ведаў, свята, кветкі, ён вучыцца ў першым класе, вучні ідуць ў школу, сябры, трымаць.

3    

        Вучэбныя рэчы: падручнік, сшытак, аловак, ручка, гумка, фламастар, пэндзлік, дзённік, каляровыя алоўкі,  ранец, пенал, пісаць у сшытку, чытаць у падручніку, сачыць па падручніку.

4  

  Колеры, белы, чорны, блакітны, сіні, фіялетавы, жоўты, аранжавы, чырвоны, карычневы, ружовы, шэры, зялёны.

5     

    Школьныя памяшканні: бібліятэка, дзяжурныя, шафа, калідор, дошка, пісаць на дошцы крэйдай, выціраць анучкай, адказваць каля дошкі, наведваць бібліятэку, ісці ў школу і са школы.

          

    Вучэбныя заняткі: урок, перапынак, расклад урокаў, матэматыка, чытанне, пісьмо, праца, занятак, адказ вучня, пытанні настаўніка, практыкаванне, літары, часопіс.  пісаць на дошцы крэйдай, выціраць анучкай.

7    

    Сям’я:  мама, матуля, маці, тата, татачка, малодшы брат, старэйшая сястра, дзядуля, бабуля, унук, унучка, дачка, сын, дапамагаць маці, тату, клапаціцца пра бабулю, дзядулю.

8      

    Кватэра: пакой ( у пакоі), падлога ( на падлозе), ложак ( у ложку), канапа (на канапе), шафа (у шафе), крэсла ( у крэсле), тэлевізар, дыван ( на дыване), люстра, столь  (на столі), дзверы, ( за дзвярыма), вокны .

9       

    Рэжым дня: гадзіннік, распарадак, снеданне, абед, вячэра, падвячорак, зарадка, гадзіна, час, хвіліна, прагулка.

       Асабістая гігіена: люстэрка, расчоска, насоўка, ручнік, мыла, грэбень, шыя, галава, твар, вочы, вушы, шчокі, выціраць твар ручніком, я мыюся, выціраюся, прычэсваюся, апранаюся.

    Адзенне і абутак: штаны, пінжак, кашуля, чаравікі, спадніца, боты, сукенка, хустка, капялюш, паліто, камізэлька, шалік, шкарпэткі, калготкі, туфлі, красоўкі, прышываць гузік, чысціць касцюм, апранаць паліто, надзяваць сукенку, павязваць хустку, кішэня.

1

      Беларускія імёны: імя, прозвішча, сябар, сяброўка, сябраваць, хлопчык, дзяўчынка, Янка, Антось, Ганна, Надзея, Марылька, Васіль.

1   

   Беларускія гульні:  хованкі, карагод, бегчы, спяваць, хавацца, вадзіць, жмурыцца, лічылка.

         Занятак у вольны час: цацкі, лялькі, маляваць, чытаць, гуляць.

    Дзень нараджэння: госці, свята, падарунак, святочны настрой, віншаванне, ласунак, запрасіць, паклікаць,  частаваць, падзякаваць.

   У доме: прыбіраць, клопат, клапаціцца,  памочнік, памочніца, гаспадыня, гаспадар, гаспадарка.

1

        На вуліцы: у двары, арэлі, гушкацца, клумба, пясок, дрэвы, кветкі, аўтобус, тралейбус.

1   

   У краме:  прадавец, чэк, грошы, пакупнік,цукар, цукеркі, яйкі, смятана, каўбаса,  разлічвацца ў касе, колькі каштуе, трэба купіць.

    На пошце: паштальён, свежыя газеты, цікавыя часопісы, віншавальная паштоўка, дасылаць ліст, адправіць тэлеграму, купіць канверт, атрымаць пасылку, скрынка.

   Навакольны свет: надвор’е, пахмурнае надвор’е, сонца, дождж, навальніца, маланка, хмара, маліны, парэчкі, суніцы, чарніцы, журавіны, ажыны, брусніцы.

  

     Поры года і заняткі людзей: Зіма (узімку), вясна (увесну), лета (улетку), восень (увосень), капаць бульбу, садзіць агарод, сеяць жыта, збіраць ураджай, хадзіць у ягады, па грыбы, зграбаць сена, касіць шпакоўня.

         Жывёльны свет: звер, птушка, бусел, зубр, алень, дзік, вавёрка, вожык, мядзведзь, воўк.

   Раслінны свет: краскі, медуніцы, рамонак, дзьмухавец, валошкі, званочкі, грэчка, канюшына, колер, пах, водар, бульба, буракі, цыбуля, морква, урадзіла, шчодра, ураджай.

        Родны горад:  будынкі, шматпавярховыя дамы, драўляныя і цагляныя хаты, жыллё.

2

     Наша наваколле: лес, рэчка, небакрай, крыніца, пералесак, пагоркі, возера, гай, прыгожы, дрэва.

2

    Славутыя землякі: герой, , першадрукар, асветнік, знакаміты,  партызан, воін, Герой Беларусі.

       Памятныя мясціны: помнік, плошча Перамогі,  Вечны агонь, невядомы салдат, памяць,  мінулае.

             Сімвалы Беларусі: герб, сцяг, гімн, Рэспубліка Беларусь.

    Гонар Беларусі: праца, працаваць, працоўны, пераможцы, медаль, спартсмены, камп’ютар.

Святы Беларусі: святочны, святкаваць, Дзень Незалежнасці, Дажынкі, старажытны абрад,папараць